Από το "Σχετικά με τη γελοιογραφία του μαρξισμού" (Β.Ι. Λένιν)

Για "Το Μονισμό και το Δυϊσμό"

Β.Ι. Λένιν

Κατηγορώντας μας για "δυιστική ερμηνεία του αιτήματος [της εθνικής αυτοδιάθεσης], ο Π. Κίεβσκι γράφει:

"Η μονιστική δράση της Διεθνούς αντικαθίσταται με τη δυιστική προπαγάνδα."

Αυτό ηχεί εντελώς μαρξιστικά, υλιστικά: η δράση που είναι ενιαία αντιπαρατίθεται στην προπαγάνδα που είναι "δυιστική". Δυστυχώς, εξετάζοντας το πράγμα από πιο κοντά, οφείλουμε να πούμε ότι πρόκειται για "μονισμό" στα λόγια, ίδιο με τον "μονισμό" του Ντύρινγκ. "Με το να κατατάξουμε σε μια ενιαία κατηγορία τη βούρτσα των παπουτσιών μας και τα θηλαστικά--έγραφε ο Ένγκελς ενάντια στο "μονισμό" του Ντύρινγκ--η βούρτσα δεν θα βγάλει μαστούς."

Αυτό σημαίνει ότι "ενιαία" μπορούμε να αποκαλούμε μόνο πράγματα, ιδιότητες, φαινόμενα και ενέργειες που είναι ενιαία στην αντικειμενική πραγματικότητα. Αυτήν ακριβώς τη "λεπτομέρεια" ξέχασε ο αρθρογράφος μας!

Βλέπει το "δυισμό" μας, πρώτο, στο ότι από τους εργάτες των καταπιεζόμενων εθνών εμείς πρώτ' απόλα δεν ζητάμε--πρόκειται για το εθνικό ζήτημα--αυτό που ζητάμε από τους εργάτες των καπιταλιστικών εθνών. 

Για να εξακριβώσουμε, αν ο "μονισμός" του Π. Κίεβσκι είναι εδώ "μονισμός" του Ντύρινγκ, πρέπει να δούμε πώς έχει το ζήτημα στην αντικειμενική πραγματικότητα.

Είναι ίδια η πραγματική κατάσταση των εργατών στα καταπιεστικά και τα καταπιεζόμενα έθνη οσοναφορά το εθνικό ζήτημα;

Όχι, δεν είναι ίδια.

(1) Οικονομικά η διαφορά είναι ότι ορισμένες μερίδες της εργατικής τάξης των καταπιεστικών χωρών παίρνουν ψίχουλα από το υπερκέρδος που βγάζουν οι αστοί των καταπιεστικών εθνών, διπλογέρνοντας πάντα τους εργάτες των καταπιεζόμενων εθνών. Τα οικονομικά στοιχεία λένε, επιπλέον, ότι είναι μεγαλύτερο το ποσοστό των καταπιεστικών εθνών που γίνονται "μαστόροι", παρά των εργατών των καταπιεζόμενων εθνών--ότι είναι μεγαλύτερο το ποσοστό που υψώνεται στην αριστοκρατία της εργατικής τάξης.* Αυτό είναι γεγονός. Οι εργάτες του καταπιεστικού έθνους είναι ως ένα ορισμένο βαθμό συμμέτοχοι της αστικής τους τάξης στο έργο της καταλήστευσης απ' αυτή των εργατών (και των μαζών του πληθυσμού) του καταπιεζόμενου έθνους.

(2) Πολιτικά η διαφορά είναι ότι οι εργάτες των καταπιεστικών εθνών κατέχουν προνομιακή θέση σε μια ολόκληρη σειρά τομείς της πολιτικής ζωής σε σύγκριση με τους εργάτες του καταπιεζόμενου έθνους.

(3) Ιδεολογικά ή πνευματικά η διαφορά είναι ότι οι εργάτες των καταπιεστικών εθνών διαπαιδαγωγούνται πάντοτε και από το σχολείο και από τη ζωή με το πνεύμα της καταφρόνησης προς τους εργάτες των καταπιεζομένων εθνών. Λογουχάρη, κάθε μεγαλορώσος, που έχει ανατραφεί ή ζήσει ανάμεσα σε μεγαλορώσους, αυτό το έχει δοκιμάσει.

Έτσι λοιπόν στην αντικειμενική πραγματικότητα υπάρχει διαφορά σ' όλη τη γραμμή, δηλ. "δυισμός" στον αντικειμενικό κόσμο, που δεν εξαρτάται από τη θέληση και τη συνείδηση των διαφόρων προσώπων.

Πώς λοιπόν να χαρακτηρίσουμε ύστερα απ' αυτά, τα λόγια του Π. Κίεβσκι για "μονιστική δράση της Διεθνούς";

Κούφια ηχηρή φράση και τίποτε περισσότερο.

Για να είναι ενιαία η δράση της Διεθνούς που στη ζωή αποτελείται από εργάτες, χωρισμένους σε εργάτες που ανήκουν σε καταπιεστικά έθνη και εργάτες που ανήκουν σε καταπιεζόμενα έθνη, για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να μη διεξάγεται η προπαγάνδα με τον ίδιο τρόπο και στη μια και στην άλλη περίπτωση: να πώς πρέπει να σκεπτόμαστε από τη σκοπιά του πραγματικού (κι όχι του ντυρινγκικού) "μονισμού", από τη σκοπιά του υλισμού του Μαρξ!

* Βλ. π.χ. το αγγλικό βιβλίο του Γκούρβιτς για τη μετανάστευση και την κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αμερική ("Immigration and Labor"), ("Μετανάστευση και εργασία". Η Συντ.).

Από το Σχετικά με τη γελοιογραφία του μαρξισμού και τον "ιμπεριαλιστικό οικονομισμό".

Γράφτηκε τον Αύγουστο-Οκτώβρη του 1916. Άπαντα, 5η εκδ. τομ. 30ος, σελ. 77-130.

Εκδόσεις Προγκρές, Μόσχα.